Kriptoloji Notlarım-1: Kavramlar
Bir haberleşmenin gerçekleşmesi iki istasyona(kişiye) ve bir haberleşme ortamına ihtiyaç vardır ve haberleşme dünyadaki en eski kavramlardan bir tanesidir. Çünkü bir bilginin aktarımı, haberleşmeyle mümkün olabilir. Günümüzde ise; internetle birlikte haberleşme farklı bir boyuta evrilmiştir.
İki kişi haberleşirken paylaştıkları verinin dış etkenlere karşı güvende olması gerekir. Yani A istasyonunun gönderdiği bir bilgi bozulmadan B istasyonuna iletilebilmelidir. Başka bir deyişle doğanın ve çevresel faktörlerin veriyi bozmasını engellemek gerekir. Bilgisayar haberleşmesinde de bu durum karşımıza çıkmaktadır. Aktarılan veri içerisindeki bit flip(bitin değerinin tersine çevrilmesi) hatasıyla karşılaşmak mesajı bozar ve haberleşmeyi imkansızlaştırır. Bu yüzden Error Detection ve Error Correction algoritmaları geliştirilmiştir.
Veriyi korumamız gereken bir diğer faktör ise üçüncü şahıslardır. İki kişi haberleşirken, üçüncü bir tarafın tüm iletişimi dinlemesi ve anlaması haberleşmeye zarar veren bir unsurdur. Bu bağlamda haberleşme esnasında ortamı dinleyen kişilerin haberleşme içeriğini anlamaması sağlanmalıdır. Ve kriptoloji işte bu noktada devreye girmektedir.
Secure communication over insecure channel.
— Güvenli olmayan bir kanal üzerinde güvenli haberleşme —
Aslında kriptolojinin bize sağladığı en büyük faydalardan biri yukarıdaki cümlede gizli. Kriptoloji vasıtasıyla, gönderdiğimiz mesajların sadece o mesajı okumaya yetkisi olan kişilerin okuyabildiği güvenli haberleşme ortamları oluşturulabilir.
Kriptoloji hakkında karıştırılan bazı kavramları net olarak tanımlayalım;
Crypt: Kriptolamak; crypt kelimesi eski yunanda lahit anlamına gelmektedir. Crypting ise lahite koyup saklamak gibi düşünülebilir.
Şifre: Sıfır, Boş, Sayısal, Rakamsal anlamlarına gelmektedir. Kökeni Fransızca ve Arapçadan gelmektedir. Şifreleme ile bir veri okunamaz hale getirilebilir ve anlamsız karakter bütünleri oluşturulabilir.
Parola: Yetki gerektiren bir işlem için kişinin sahip olması gereken anahtar sözcük -ya da sayılar-’dır.
Cryptanalysis: Kriptanaliz, Bir şifreleme algoritmasının kırılabilirliğini test etmek amacıyla gerçekleştirilen analiz işlemidir. Buradaki amaç haberleşen tarafların şifreleme yöntemini tespit etmek ve mesajların açık hallerine ulaşmaktır.
